බස්වල වෙන ‘BAD’ වැඩ ගැන කියන්න අපි ‘BAD BUS’ කියලා App එකක් හැදුවා
බස් එකක යද්දී බැරිවෙලා හෝ කොන්දොස්තරගෙන් ඉතුරු රුපියල ඉල්ලන්නට ගියොත් මගීන්ට සිද්ධ වෙන්නේ රුපියලකට මිනී මරාගන්නය. බස්වල නොහොඹිනා වැඩ කරන පිරිමින්ට විරුද්ධව කතා කරන නෝනලාද අන්තිමට වැරදිකාරයෝ බවට පත්වෙයි. එපමණක් නොව සෙනඟ එනතෙක් හැම හෝල්ට් එකකම නතර කර කර යන බස් එකක ඩ්‍රයිවර් මහතාට විරුද්ධ වුණොත් හෙම බස් එකෙන් බැස යන්නට මගීන්ට සිදුවෙයි. පොදු ප්‍රවාහන සේවයේ යෙදෙන බස්වල හිසේ කෙස් ගානට සිදුවෙන මෙවැනි අකටයුතුකම්වල නිමක් නැත. ඒ නිසා මේ කෙරුවාව නැවැත්වීමට ප්‍රවාහන රාජ්‍ය අමාත්‍ය දිලුම් අමුණුගමගේ සංකල්පයකට අනුව ලංකාවේ තරුණියක් ‘App’ එකක් හැදුවාය. App එකේ නම ‘BAD BUS’ ය. තරුණිය නම් අවන්තිකා නිරෝශානි ය. ඇය වෘත්තියෙන් මෘදුකාංග ඉංජිනේරුවරියකි. මේ අවන්ති සමඟ සිදුකළ සංවාදයේ සටහනයි.
මොකක්ද මේ ‘BAD BUS’ App එකෙන් සිද්ධ වෙන්නෙ?
‘BAD BUS’ කියන නව දුරකතන යෙදවුම (App එක) මම හදලා තියෙන්නේ පොදු ප්‍රවාහන සේවය පාවිච්චි කරන සියලුම ජනතාව වෙනුවෙන්. ඔවුන්ට එදිනෙදා පොදු ප්‍රවාහන සේවාවල ගමන් කරද්දි මුහුණදීමට සිදුවන ප්‍රශ්න, ගැටළු ගොඩක් තියෙනවා. මේ දුරකතන යෙදවුම හරහා ඒ ඕනෑම විදියක ගැටළුවක් අදාළ අංශයන්ට දැනුම් දෙන්න පුළුවන්. ඊටපස්සෙ ප්‍රවාහන අමාත්‍යංශය හරහා ඒ ගැටලුවලට විසඳුම් ලබාදීම සිදුවෙනවා.
ඇයි මේ දුරකතන යෙදවුමට ‘BAD BUS’කියන නම යොදාගත්තේ?
ලංකාවේ පොදු ප්‍රවාහන සේවය භාවිතා කරන ගොඩදෙනෙක්ට ඒ ගැන සුබවාදී ආකල්පයක් නෑ. හුඟක් අය කියන්නේ පොදු ප්‍රවාහන සේවාවල යන එක එපා වෙන වැඩක් කියලා. ඉතින් බස් නරකයි කියලා හැමෝම කියනකොට අපි, නෑ ඒක එහෙම නෙමෙයි කියලා තේරුමක් නෑ. ඒ නිසා ‘BAD BUS’ කියන නමම මේකට යොදාගත්තා.
සමහර වෙලාවට කොන්දොස්තර මහත්වරුන්ගේ ගෝරනාඩු නිසා ගොඩක් අය ඉතුරු සල්ලි ඉල්ලගන්න යන්නෙ නෑ. ඒ වගේ අවස්ථාවලත් මේකෙන් පැමිණිලි කරන්න පුළුවන්ද?
ඔව් පුළුවන්. ඒ වගේම කියන්න ඕන මේ බස් රථ ගැන පැමිණිලි කරන්න හැකියාව තියෙන්නෙ ඒ බස් රථයේම ගමන් ගන්න මගී ජනතාවට විතරක් නෙවෙයි. වෙනත් වාහනයක ගමන් කරන කෙනෙකුට වුණත් බස් ධාවනයේ වරදක් හෝ වෙනත් වරදක් තියෙනවානම් පැමිණිලි කරන්න පුළුවන්. හැබැයි එහෙම පැමිණිලි කරන්න කලින් App එක ෆෝන් එකට ඩවුන්ලෝඩ් කරගෙන තියෙන්න ඕන.
Apple සහ Android ඕනම දුරකතනයකට මේ App එක ඩවුන්ලෝඩ් කරගන්න පුළුවන්ද?
දැනට Android දුරකතනවලට පමණයි මේක ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න පුළුවන්කම තියෙන්නේ. ඉදිරියේදී Apple, Windows සඳහාත් භාවිත කළ හැකි පරිදි වැඩිදියුණු කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා.
කාන්තාවන්ට පොදු ප්‍රවාහන සේවයේදී විඳින්නට සිදුවන ශාරීරික හිංසනයන්ට එරෙහිවත් මේ දුරකතන යෙදවුම හරහා පැමිණිලි කරන්න පුළුවන්ද?
ඔව්. එහිදී පිළිගත හැකි සාක්ෂියක් (ඡායාරූපයක්) සමඟ පැමිණිල්ල කළ යුතුයි. ඉන් පස්සේ ඒ පැමිණිල්ල පොලිසිය සහ කාන්තා හා ළමා කටයුතු අමාත්‍යංශ පැමිණිලි ඒකකය වෙත යොමු කරලා ඊට අදාළ පියවර ගන්නවා. ඇත්තටම මේ වෙනකොටත් එවැනි අපහසුතාවයන්ට ලක්වුණු අය පිළිබඳව පොදු මහජනතාව තමන්ගේ කාලය වැය කර පුද්ගලික දුරකතනවලින් වීඩියෝගත කළ සාක්ෂි අපට එවලා තියෙනවා.
ඒවට විසඳුම් දීලත් තියෙනවද?
ඔව්. ලැබුණු පැමිණිලි අතරින් 70%ක් පමණ සොයාබලා මේ වෙනකොට අවශ්‍ය ක්‍රියාමාර්ග අරන් තියෙනවා. ප්‍රවාහන අමාත්‍යංශය හරහා තමයි ඒක සිද්ධ වෙන්නේ.
ඔබේ අනාගත බලාපොරොත්තු මොනවද?
මේ ක්ෂේත්‍රයේ බොහොමයක් ඉන්නේ පිරිමි ළමයි. එහෙමයි කියලා ගැහැනු අපිට මේක බැරි නැහැ. ඉතින් මගේ අනාගත බලාපොරොත්තුව මෘදුකාංග ඉංජිනේරු ශිල්පය හදාරන්න බලාපොරොත්තුව ඉන්න නවක ගැහැනු දරුවන් සමඟ සාර්ථකව මේ ක්ෂේත්‍රයේ ඉහළටම යන්න සහ එවැනි ගැහැනු දරුවන්ට හයියක් වෙන්න.
ක්ෂේත්‍රයට එන්න ඉන්න නවකයින්ට කියන්න දෙයක් තියෙනවද?
මේ ක්ෂේත්‍රයට එන කෙනෙක් කරන්න ඕන මුල්ම දේ තමයි අගමුල පටලවා නොගෙන නිවැරදි මාර්ගෝපදේශයක් ලබාගන්න එක. අනික මේ ක්ෂේත්‍රය තුළදී සිදුවෙන බිඳවැටීම්වලට මුහුණ දෙන්න ඔබ තුළ හොඳ ආත්ම විශ්වාසයක් තියෙන්න ඕන. උත්සාහය, කැපවීම දෙක නොඅඩුව තියෙනවා නම් මේ ක්ෂේත්‍රයේ ඉහළටම යන්න පුළුවන්.
ඔබට මේ ක්ෂේත්‍රයේ අමතක නොවෙන වෘත්තීය අත්දැකීම මොකක්ද?
අමතක නොවනම සිදුවීම තමයි ප්‍රවාහන රාජ්‍ය අමාත්‍ය දිලුම් අමුණුගම මැතිතුමා මට මේ වැඩේ කරන්න භාරදීපු එක. එතුමාගේ සංකල්පයකට අනුවයි මම මේක නිර්මාණය කළේ.
‘BAD BUS’ සංකල්පය ක්‍රියාවට නැංවීම සඳහා පෙරමුණ ගත් ප්‍රවාහන රාජ්‍ය අමාත්‍ය දිලුම් අමුණුගමගෙන්ද අපි මේ පිළිබඳව විමසුවෙමු.
පොදු ප්‍රවාහනයේ තියෙන මේ ගැටළුවට නවීන, තාක්ෂණික විසඳුමක් ලබා දෙන්න ඕන කියලා හිතුවේ ඇයි?
ප්‍රවාහන අමාත්‍යංශය විදියට වගේම විෂයභාර රාජ්‍ය අමාත්‍යවරයා විදියටත් මට පැවරුණු වගකීමක් තියෙනවා. ඒ තමයි මේ රටේ පොදු ප්‍රවාහනය විධිමත් කිරීමේ වැඩපිළිවෙලක් සකස් කිරීම. ඒ වුණාට පොදු ප්‍රවාහනය ගැන කතා කරද්දී ගොඩක් වෙලාවට අපිට ලැබුණෙ සුබවාදී ප්‍රතිචාර නෙවෙයි. බස්වල සිද්ධවෙන ප්‍රචණ්ඩකාරී වැඩ, හිංසන, හිරිහැර වගේ දේවල් ගැන තමයි නිතර අහන්න ලැබුණේ.
අවුරුදු ගානක් තිස්සේ අපි පොදු ප්‍රවාහනයේ තියෙන මේ ප්‍රශ්නෙ ගැන කතා කළා. ඒත් යල්පැන ගිය සාම්ප්‍රදායික ක්‍රමවලින් තවදුරටත් මේකට විසඳුමක් බලාපොරොත්තු වෙන්න බැරි බව තමයි මගේ මතය වු‍ණේ. ඒ නිසා නවීන තාක්ෂණය උපයෝගී කරගෙන ප්‍රායෝගිකව විසඳුම් සෙවිය හැකි විධිමත් වැඩපිළිවෙලකට යන්න අවශ්‍ය වුණා. ඒ අනුව තමයි ‘BAD BUS’ ඇප් එක හදන වැඩේ අපි අවන්තිට භාරදුන්නේ.
‘BAD BUS’ App එක හරහා පැමිණිල්ලක් ලැබුණම ඒ ගැන හොයන්න අමාත්‍යංශය පැත්තෙන් විධිමත් වැඩපිළිවෙලක් තියෙනවද?
දැන් මේ App එක හරහා ඕනම කෙනෙකුට ඩිජිටල් සාක්ෂි සහිතව අපිට පැමිණිලි ඉදිරිපත් කරන්න පුළුවන්. එහෙම ලැබෙන සියලුම පැමිණිලි ජාතික ප්‍රවාහන අධිකාරිය හෝ ශ්‍රී ලංකා පොලිසිය වෙත යොමු කරනවා. පැමිණිල්ලේ ස්වභාවය අනුව තමයි යොමු කරන අංශය මොකක්ද කියන එක තීරණය වෙන්නේ.
ඒ අනුව ජාතික ප්‍රවාහන අධිකාරිය හෝ ශ්‍රී ලංකා පොලිසිය වෙත අදාළ පැමිණිල්ල යොමු කරනවා. ඊටපස්සේ අදාළ අංශ වෙතින් සතියක් ඇතුළත අපට සිද්ධිය සම්බන්ධ වාර්තාවක් ලබාදිය යුතු වෙනවා. අවශ්‍ය වුණොත් පැමිණිල්ල යොමු කළ දුරකතන අංකය හරහා පැමිණිල්ල සිදුකළ පුද්ගලයින් සම්බන්ධ කරගැනීමට කටයුතු කරන අවස්ථාත් තියෙනවා.
ඔය කියන ක්‍රමය ප්‍රායෝගිකද?
මේ වෙනකොට පැමිණිලි 2000කට වැඩි ප්‍රමාණයක් ලැබිලා තියෙනවා. අපි මේ App එක ජනගත කළේ 2020 සැප්තැම්බර් මාසයේ. ඉතින් මේ වෙනකොට ලැබිලා තියෙන පැමිණිලි ගණන බැලුවාම මේක සාර්ථක ක්‍රමයක් බව පේනවා.
සුබෝධා විජයකුමාර